ایمنی هواپیمایی
محلی برای تبادل اطلاعات هوانوردی به قلم شهرام مرادپورایمنی هواپیمایی
محلی برای تبادل اطلاعات هوانوردی به قلم شهرام مرادپورIR-OPS یا همان Air-OPS
معرفی :
در 5 اکتبر سال 2012 میلادی کمیسیون مربوطه تشکیل گردید.
IR-OPS به معنای Implementing Rules -Operations می باشد اما به نام های دیگری نظیر EASA OPS و EASA Air OPS نیز شناخته می شود.
این مجموعه قوانین جایگزینی برای EU-OPS می باشد و همچنین جزئیات مربوط به Ramp inspection را دارا می باشد .
زمان اجباری شدن رعایت قوانین :(Entry into Force)
در مورد انکس های 1 تا 5 از این قوانین:
زمانی که از آن تاریخ به بعد قابل اجرامی باشد : 28 اکتبر 2012
آخرین مهلت همگام شدن با قوانین : 28 اکتبر 2014
انکس های 1 تا 5 از این قوانین عبارتند از :
1- Authority
2-Organizational
3-Commercial air transport Operation requirement
4- Operations Requirement Specific Approvals
در مورد انکس های 6 تا 8 از این قوانین که در جلسه کمیسیون مورخه 2013 اضاف گردیده است :
قابل اجرا از تاریخ : 25 آگوست 2016 (در مورد عملیات غیر تجاری)
و 21 آپریل 2017 (عملیات ویژه (Specialized Ops))
منظور از عملیات های ویژه چیست ؟ (Specialised Operations)
عملیات هایی را ویژه می نامیم که موارد زیر را در بر بگیرد :
1- هواپیمای برای انجام ماموریت خود در نزدیکی سطح زمین پرواز کند.
2-مانور های غیر معمولی در پرواز انجام گردد.
3- تجهیزات خاصی روی هواپیا نصب شده باشد که مانور پذیری هواپیما را تحت شعاع قرار دهد.
4- ماده یا موادی از هواپیما (در حین پرواز) خارج گردد که یا خطر ناک باشد (مانند سم) و خروج ماده مانور پذیری هواپیما را تحت تاثیر قرار دهد.
5- بار بیش از اندازه حمل گردد.
6- در حین پرواز شخصی از هواپیما خارج شود یا شخصی واردآن شود.
اگر پروازی هیچ یک از موارد فوق را نداشته باشد در دسته Non-specialised قرار میگرد.
عملیات تجاری : Commercial Operations
عملیاتی که مربوط به حمل و جابجایی مسافر ، بار ، نامه باشد
Complex Aircraft :
هواپیمایی که ویژگی های زیر را داشته باشد :
1-بیشترین جرم آن در هنگام تیک آف بیش از 5700 کیلوگرم باشد .
2-تعداد مسافر آن حداقل 19 تا باشد.
3-حداقل تعدا دکروی آن 2 نفر خلبان باشد .
4- مجهز به موتور توربو جت یا بیش از یک موتور توربو پراب باشد.
و یا هلیکوپتری که ویژگی های زیر را دارا باشد :
-وزن آن هنگام برخاستن بیش از 3175 کیلو گرم باشد .
-تعداد مسافر آن بیش از 9 نفر باشد.
-حداقل تعداد کروی آن دو نفر خلبان باشد .
و همچنین هواپیمای Tilt rotor جز هواپیمایی Complex می باشد .
و اگر هواپیمایی ویژگی های ذکر شده در بالا را نداشته باشد ، در دسته Non Complex قرار میگیرد.
قوانین IR-OPS شامل 8 فصل (انکس) می باشد که در تصویر زیر قابل مشاهده می باشد :
فصل 1 :
شامل تعاریف استفاده شده در فصل های 2 تا 8
فصل 2 :
به نام ARO و به معنای Authority Requirement For Air Ops می باشد . این فصل دارای سه زیر فصل به شرح زیر می باشد :
1-GEN :
الزامات عمومی
2-OPS:
عملیات هوایی
3-RAMP
که به معنای زیر می باشد :
Ramp inspection of Aircraft of Operator under the regulatory oversight of another states
فصل 3 :Part ORO
به معنای الزامات سازمانی برای اپراتورها میباشد که شمال زیر بخش های زیر می باشد :
1-GEN
الزامات عمومی را شامل می گردد.
2-AOC
به معنای AirOperator Certificate می باشد
3-DEC
به معنای Declaration
4-SPO
و به معنای Commercial specialised Operations می باشد .
5-MLR
به معنای Manuals و logs و Records می باشد .
6-SEC
Security
7-FC
Flight Crew
8-CC
Cabin Crew
9-TC
به معنای technical Crew
10- FTL
به معنای Flight and Duty time Limitation و Rest requirement می باشد.(در هواپیماهای تجاری)
فصل چهارم :CAT
به معنای Commercial Air Transport می باشد . که دارای زیر فصل های زیر می باشد :
Subpart A:
الزامات عمومی
Subpart B:
فرایندهای عملیات یا Operational Procedures
Subpart C:
عملکرد هواپیما و محدودیت های عملیاتی و همچنین Mass & Balance و ... می باشد .
Subpart D:
instrument, Data , Equipment
فصل پنجم :Part-SPA
به معنای Specific approvals می باشد ...
و مربوط به الزامات جهت انجام عملیات هایی با مجوز های ویژه می باشد.که شامل موارد زیر می باشد :
1- الزامات عمومی
2- PBN
3-MNPS
4-RVSM
5-LVO
6-ETOPS
7-DG
8-NVIS
9-HHO
10-HEMS
فصل ششم :PART NCC
به معنای Non Commercial Air Operations with complex motor Powered Aircraft
فصل هفتم :Part NCO
به معنای Non Commercial Air Operations with other than Complex motor powered Aircraft
فصل هشتم : Part SPO
به معنای Specialised Operations
انکس های ایکائو و داکیومنت ها
استانداردهای ایکائو در انکس ها مشخص گردیده است که تعداد آنها 19 عدد می باشد .هر انکس به یک موضوع خاص می پردازد . همه این انکس ها در حال اصلاح ، تغییر و به روز رسانی هستند.
انکس ها و موضوعات مربوطه به شرح زیر می باشند :
انکس 1 : مدارک
انکس 2 :قوانین هوانوردی
انکس 3: آب و هوا
انکس 4 : چارت های هوایی
انکس 5 : مقیاس های اندازه گیری
انکس 6 : عملکرد هواپیما
انکس 7: ملیت هواپیما و رجیستر آن
انکس 8 : صلاحیت پروازی هواپیما
انکس 9: امکانات
انکس 10 : ارتباطات هواپیمایی
انکس 11 : سرویس ترافیک هوایی
انکس 12: بررسی و جست و جو
انکس 13 : سوانح و رویداد هواپیما
انکس 14: فرودگاه ها
انکس 16: حفاظت محیط زیست
انکس 17: امنیت
انکس 18: حمل کالای خطرناک
انکس 19 : مدیریت ایمنی
لینک توضیحات مختصر در مورد انکس های ایکائو :
http://www.skybrary.aero/bookshelf/books/3370.pdf
داکیومنت های ایکائو :
داکیومنتها مسائل مختلفی را تحت پوشش قرار می دهند . (guidance & regulation) که برخی از آنها رایگان و برخی تنها با پرداخت هزینه دردسترس خواهد بود.
برنامه اروپا در جهت ایمنی هوانوردی EPAS
European Plan for aviation Safety
با وجود اینکه سوابق ایمنی هوانوردی اروپا درخشان بوده و اهداف عددی در نظر گرفته شده و از پیش تعیین شده برآورده گردیده است ، EPAS برنامه ای در جهت بهبود ایمنی هوانوردی اروپا می باشد .
این برنامه به عنوان مکملی برای برنامه ایمنی موجود(EASP) که در نوشته قبلی تشریح گردید ، می باشد .
یک نمونه از برنامه EPAS در لینک زیرآورده شده است که مربوط به برنامه 2019 تا 2023 در سازمان EASA می باشد.
https://www.skybrary.aero/bookshelf/books/4506.pdf
یکی از المان های کلیدی مدیریت ایمنی ، مدیریت ریسک می باشد که به معنای تشخیص خطرات و ارزیابی ریسک مربوطه و تصمیم گیری و انتخاب بهترین بازدارنده ها در جهت کاهش یا حذف آن ریسک می باشد.
به طور کلی مواردی که در EPAS درنظر گرفته شده اند عبارتند از :
1-مسائل سیستمی:
یکی از مسائل سیستمی موجود در EPAS ، اجرایی نمودن اصول مدیریت ایمنی می باشد. که اهرم هایی برای اجرایی نمودن این اصول وجود دارد (Enabler) . این اصول به تدریج و به مرور پیچیده تر خواهد شد. شایستگی و صلاحیت پرسنل فعال در عملیات ها هوانوردی یکی دیگر از مسائل سیستمی در برنامه EPAS می باشد .
2-موارد عملیاتی:
مواردی (در هواپیماهای تجاری) که ریسک بیتشری را در بر دارند و برنامه EPAS در نظر گرفته شده اند که عبارتند از :
- خروج از باند (Runway Excursion)
-ورود غیر مجاز به باند (Runway Incursion)
-برخورد در آسمان (Mid-Air Collision)
-برخورد کنترل شده به موانع (CFIT)
- از دست دادن کنترل(Loss of control)
-ایمنی عملیات زمینی
3-مسائل جدید :
یکی از دیگر مواردی که که در EPAS در نظر گرفته شده است ، مسئله های جدیدی که به تدریج و با پیشرفت تکنولوژی در هوانوردی به وجود می آید، است.
4-عملکرد نیروی انسانی:
عملکرد نیروی انسانی یکی از دیگر مواردی است که در EPAS در نظر گرفته شده است .