CRM به معنای Crew Resource Management می باشد و هدف آن ارتقاء نحوه استفاده از امکانات موجود توسط پرسنل کروی پرواز می باشد تا بتوانند بهره وری عملکرد را افزایش داده و همچنین میزان استرس را به حد اقل برسانند .
همچنین می توان گفت ، حوزه CRM رابطه زیادی با دانش فنی (Technical) و اصول عملیاتی پرواز ندارد و بیشتر مربوط به
مهارت های فردی و بین فردی پرسنل می باشد . بنابر این در CRM ، حوزه ای که بیشتر مد نظر قرار می گیرد ، فرآیند های ذهنی برای بدست آوردن هوشیاری (Situational Awareness) و مراقبت از آن می باشد . همچنین مسائلی نظیر : تصمیم گیری ، کار تیمی ، ارتباطات ، حل مسئله در این حوزه اهمیت بیشتری دارند. که این موارد معمولا با یکدیگر , و با دانش فنی (Technical)همپوشانی (Overlap)دارند. , به عبارت دیگر در ارزیابی CRM نمی توان دانش فنی را نادیده گرفت.
نکته دیگر CRM تنها مربوط هواپیماهای Multi Crew نمی باشد و در هواپیماهای تک نفره نیز در نحوه ارتباط آن با سایر هواپیما و مراکز زمینی معنا پیدا می کند.
در ادامه در رابطه با 5 مورد که در حوزه CRM نقش پر رنگی دارند ، توضیحاتی مختصر خواهم نوشت:
1- مهارت ارتباطی (Communication):
که خود شامل انواع مهارت های ارتباطی بین فردی و فرد با گروه و ... می باشد. برای مثال اینکه فرد دارای لکنت زبان باشد یا حرف زدن اش دارای لهجه باشد و یا اینکه نتواند به صورت شفاف واژگان را بیان کند ،موارد خاصی در زمینه ارتباط فردی بوجود می آورد.
جهت ارزیبابی این مهارت ممکن است فرد را به صحبت کردن در مورد یک موضوع وادار کنیم یا متنی را به او بدهیم که بخواند و در مورد آن نظر خود را بیان کند.
2- هوشیاری - Situational awareness
اینکه فرد (کروی پرواز- پرسنل فنی- خلبانان و ...) در هنگام کار کاملا به هوش باشد و تمامی جوانب کارهایش را در نظر بگیرد و چیزی را فراموش نکند.
اگر به عبارت ( to know what is going on ) دقت کنیم ، یعنی اینکه فرد بداند چه چیزی در حال اتفاق است. (هوشیاری)
مثال برای خلبان :
اگر خلبانی در وضعیت مطلوبی از SA یا situational awareness قرار داشته باشد ، به خوبی می داند که در هر لحظه قدرت موتور در چه حدی می باشد، یا اینکه یک تصویر کلی از مکان های ناوبری در ذهن خود دارد و سمت ها و سو ها در ذهن خود همواره مرور می کند و با اطلاعات دریافتی از سیستم های ناوبری آن را مطابقت می دهد.
مثال برای کنترلر برج مراقبت پرواز :
اینکه بداند هواپیماها در حال حاضر در چه وضعیتی هستند و برای مثال کدام یک به فرودگاه نزدیک تر هستند. یا کدام یک در حال افزایش ارتفاء و یا برعکس هستند. و رویداد ها و تغییرات پیش رو پیش بینی نماید. به عبارت دیگر تصویری از ترافیک آسمان را در ذهن خود ایجاد می کند و صحت آن را با اطلاعات دریافتی از سیستم های مانیتورینگ مطابقت می دهد.
نتیجه :
SA یا همان Situational awareness یعنی اینکه فرد بداند در حال حاضر چه چیزی در حال اتفاق بوده و در آینده نزدیک چه چیزی رخ خواهد داد.
3- مهارت تصمیم گیری :
در صنعت هواپیمایی ، مهارت تصمیم گیری یعنی داشتن توانایی انتخاب یک عکس العمل از میان چندین گزینه ممکن.
این مهارت دارای چهار مرحله می باشد :
1- تعریف مسئله -
2- تجسم راه حل ها
3- انتخاب یک راه حل
4- مرور نتیجه یا نتایج آن انتخاب در ذهن
نکته : مهارت تصمیم گیری به شدت به مورد دوم (هوشیاری Situational Awerness) وابسته است.
4- مهارت حل مسئله یا Problem Solving
5-مهارت کار تیمی Team work
قوانین EASA وICAO در مورد CRM :
مطابق با قوانین ، اپراتور باید برنامه آموزشی (روی زمین و در پرواز ) جهت آموزش CRM داشته باشد و این برنامه باید مورد تایید سازمان هواپیمایی کشوری باشد. این برنامه باید ، دانش محور (Knowledge)و مهارت محور (Skill) باشد. (رفرنس : انکس 6 فصل 9)
منابع مطالعاتی بیشتر در حوزه CRM :